Jeanne Moors-Driessens Fotografie: Guus Moors

In deze rubriek gaan we op zoek naar verhalen uit het industriële verleden. Dit keer de N.V. Weerter Scheepsbouw Maatschappij. Een gesprek met Jeanne Moors-Driessens (67), de jongste telg uit een groot katholiek gezin van acht kinderen, bestaande uit vijf jongens en drie meisjes.

Door Bart Maes

Jeanne Moors-Driessens: “Als kind hadden we het mooiste speelterrein dat er in onze ogen was. We zwommen in het kanaal en verstopten ons als er politie kwam. We konden er kanovaren en plênke (planken): een grote plank achter een boot vastmaken, erop gaan zitten of staan en dan op volle kracht naar sluis 15 (Nederweert) en terug. Er was altijd wel wat te doen of we probeerden kattenkwaad uit te halen. Als vakantiewerk mochten we oud ijzer oprapen, daar kregen we dan vijf cent per kilo voor. Mijn vader overleed op 52-jarige leeftijd en mijn moeder kwam er toen alleen voor te staan. Ze werd plotseling directrice van de werf en had acht puberende kinderen. Wat mij betreft had ze een lintje verdiend!”

Historie
De eerste scheepsbouwwerf van Limburg lag in Weert, tussen de Stadsbrug en de Biesterbrug en bouwde uitsluitend houten schepen. Het bedrijf werd rond 1836 opgericht door de familie Rutten uit Heythuysen. In 1896 kwam de werf in handen van Johannes Jodocus Driessens. Het eerste houten schip dat hij bouwde, droeg de naam ‘Jan van Weert’ en werd gebouwd voor de heer Hermans, woonachtig aan de Biest in Weert. In 1897 verhuisde het bedrijf naar de huidige Scheepsbouwkade; Frans Josephus Driessens treedt in dienst (1875-1958) in het bedrijf.

In 1907 wordt de N.V. Weerter Scheepsbouw Maatschappij opgericht met als doel het vervaardigen en herstellen van ijzeren en houten schepen en het leveren van bijbehorend materiaal. Oprichters hiervan zijn o.a. J. Driessens, een aantal heren Kampers en Weertenaren V.d. Bergh en Van Aubel. Men bouwt een helling van ruim 100 meter aan de Scheepsbouwkade zodat er twee schepen tegelijk kunnen worden gebouwd.

In 1923 wordt er een 55-urige werkweek ingevoerd voor de oudere werklieden. Er werden in die tijd veel schepen gebouwd voor Belgische opdrachtgevers. Door de val van de Belgische frank werden er echter 30 werknemers ontslagen wegens concurrentie van Belgische werven en de daarmee gepaard gaande teruggang van werk op de scheepswerf in Weert. Bij gebrek aan brandstoff en werd, door de koude winters tijdens de Duitse bezetting, een deel van het archief opgestookt. Veel archiefstukken van de periode 1907-1944 zijn er dan ook niet meer.

Op het hoogtepunt van het bedrijf werkten er meer dan 100 mensen op de werf. Vanaf 1907 tot 1951 verlieten er 153 nieuwe schepen de werf in Weert. Daarnaast werden er nog enkele duizenden schepen gerepareerd. Men produceerde motorspitsen (schepen voor de vaart in Frankrijk), Kempenaars van 450 ton en kleine Sambreschepen. In 1947 wordt zoon Jan Driessens (1914-1966) benoemd tot directeur. Na de bevrijding van Weert had men de handen vol aan herstelwerkzaamheden aan de 80 schepen die door de Duitsers tot zinken waren gebracht. Ook herstelde men de Biesterbrug en enkele sluizen. Door de vergroting van de sluis van Nederweert in de jaren ’50 en de aanleg van het kanaal Wessem-Nederweert kon men schepen bouwen tot een lengte van 65 meter.

Groot, groter, grootst
In 1957 werd het grootste schip ooit gebouwd in Limburg: de tanker ‘Alvracht 16’, in Weert te water gelaten. Het schip is 59,6 meter lang en 7,44 meter breed. Voor het passeren van de sluis in Panheel heeft de tanker aan weerszijden slechts 3 centimeter speling. In 1961 werd de ‘Mafra’ in twee stukken gesneden om zo de middensectie 7 meter te verlengen. In 1962 werd ook de boot van Sinterklaas van de heer De Wijs maar liefst 18 meter verlengd. Daarnaast werden er in 1972 twee duwboten voor Nigeria gebouwd voor transporten op rivieren. Daarna kwam de klad in de scheepsbouw. Ook in Weert kampte de werf met een dramatische afname van het aantal orders voor nieuw te bouwen schepen.

Sluiting
Moors-Driessens: “Na het overlijden van mijn vader trad mijn oudste broer Frans Driessens in het bedrijf om mijn moeder bij te staan. Nadien volgde ook mijn broer Jos en nog later mijn broer Jan. Zowel Jos als Jan zijn in 2007 overleden. De poorten van de N.V. Weerter Scheepsbouwwerf zijn op 31 mei 1995 gesloten; de investering om te voldoen aan alle wetgeving en milieueisen was te hoog. Vier generaties Driessens runden het bedrijf.”

Erfgoed
Moors-Driessens: “In 2011 hebben we met vier amateurkunstenaars onder de naam ‘Kunst op de werf’ een tentoonstelling georganiseerd. In twee weekenden waren er ruim 3.000 bezoekers. Er was veel belangstelling voor zowel de kunst als de historie van de werf. In 2018 is er een documentaire gemaakt met als titel ‘De Werf’, met historische foto’s en filmmateriaal uit het familiearchief. De film werd vertoond in Café Dennenoord en werd door 700 bezoekers bekeken. Zo is het erfgoed van de werf toch bewaard gebleven.”