De coronacrisis is van grote invloed op de arbeidsmarkt. Bepaalde producten en diensten verdwijnen en maken plaats voor nieuwe ontwikkelingen. Tegelijkertijd neemt de digitalisering razendsnel toe. Zowel werkgevers als werknemers in Noord-Limburg moeten zich voorbereiden op een nieuwe economische situatie. Bij- en omscholing in de vorm van een leven lang leren is daarom urgenter dan ooit tevoren.
Tekst: Wesley Hegge
De tijd dat je een baan voor het leven hebt, is definitief verleden tijd. “Dat was in feite voor de corona-uitbraak al het geval”, verduidelijkt Don Thijssen, regiomanager UWV WERKbedrijf Noord- en Midden-Limburg. “Voor de coronacrisis was er al een behoorlijke mismatch op de arbeidsmarkt. Door de huidige ontwikkelingen als gevolg van corona is het besef dat je je moet blijven ontwikkelen in een stroomversnelling gekomen.”
Het aantal werkzoekenden dat naadloos aansluit op de beschikbare vacatures was al minimaal. “Door de gevolgen van corona op de arbeidsmarkt zal de mismatch alleen maar groter worden. Ook de overheid wordt nu wakker, alle plannen rond het stimuleren van bij- en omscholing worden versneld.”
Loopbaanbegeleiding
In de NOW 2.0 regeling heeft de werkgever namelijk een inspanningsverplichting om werknemers te stimuleren om aan bij- en omscholing te gaan doen. Thijssen: “Ter ondersteuning komt het kabinet met een flankerend crisispakket ‘Nederland leert door’. Dit initiatief wordt door UWV ondersteund. Het doel is om mensen te ondersteunen die hun werk als gevolg van de crisis dreigen te verliezen of al verloren hebben en de transitie naar ander kansrijk werk zullen moeten maken.”
Deze loopbaanbegeleiding is gratis. Het pakket bestaat uit ontwikkeladviezen en online scholing, met een focus op arbeidsmarktrelevante loopbaanstappen. De gekwalificeerde loopbaanadviseurs ondersteunen mensen met ontwikkeladvies gericht op kansen op de arbeidsmarkt. “Via onze leerwerk-loketten verwijzen we mensen door naar deze loopbaanadviseurs. Het is een mooi voorbeeld van een publiek-private samenwerking waar zowel commerciële partijen als ook UWV een rol in hebben.”
Mocht er na de NOW 2.0 een derde regeling komen, verwacht Thijssen dat de inspanningsverplichting wordt omgezet in een scholingsplicht. Een goede ontwikkeling, want zo is zijn stelling: je bent nooit uitgeleerd. “Dat geldt zowel voor werkgevers als werknemers. De wereld verandert en je hebt dus andere skills van mensen nodig. Werkgevers hebben het nu vaak al lastig met simpelweg overleven. Tegelijkertijd moeten ze nadenken over de toekomst. Als er een vaccin is gevonden, zal de arbeidsmarkt weer net zo krap zijn als voor de coronacrisis. De werkgever heeft dan weer mensen nodig. Dus moet hij of zij nu nadenken over de vraag: wat ga ik doen en wie heb ik straks nodig? Ze moeten deze periode gebruiken om daarover na te denken, hoe zwaar dat ook is.”
Noord-Limburg
UWV heeft een goed beeld van de arbeidsmarkt in de verschillende regio’s. “We maken periodiek een arbeidsmarktanalyse. Dat is cijfermatig. Daarnaast zijn onze adviseurs werkgeversdiensten dagelijks in gesprek met ondernemers. We kunnen dan ook zeggen dat de regio Noord-Limburg bijvoorbeeld anders geraakt wordt door de coronacrisis dan Midden-Limburg.” Zo is Noord-Limburg conjunctuurgevoeliger. “Als het slecht gaat, gaat het in Noord-Limburg als eerste slecht. Qua conjunctuurgevoeligheid is er veel overeenkomst met bijvoorbeeld de streek Zuidoost-Brabant. Daar is veel hightech en in Noord-Limburg is veel logistiek en toeleveranciers van de automotive-industrie. Dat maakt dat die regio’s conjunctuurgevoeliger zijn. De auto-industrie grijpt dit momentum aan om elektrische auto’s booming te maken. De Duitse auto-industrie gaat hier schade van ondervinden. Dat raakt ook de vele bedrijven in Noord-Limburg die leveren aan die industrie. Zij moeten zich oriënteren op die veranderingen en nadenken over een nieuwe afzetmarkt.”
Een andere verandering is dat in de kantorenbranche steeds meer digitaal wordt gewerkt. “Door corona zijn ook wij als UWV deels thuis gaan werken. Dat blijven we in de toekomst ook aanhouden. Vroeger zag ik geen voordelen in thuiswerken. Nu zie je een gevarieerde mix ontstaan van thuiswerken en op kantoor. Veel afspraken zullen nog persoonlijk op kantoor plaatsvinden en de administratie kan dan thuis worden gedaan. Veel medewerkers vinden deze mix prettig. Als werkgever moet je aantrekkelijk zijn. Veel van hen werken nog met prikklokken waarbij je om acht uur moet inklokken en om vijf uur naar buiten gaat. Nu hebben ze kunnen proeven hoe het is om daar flexibeler mee om te gaan.”
Dat door de coronacrisis de digitalisering een vlucht neemt, heeft ook een keerzijde. “Dat vermindert de kansen op de arbeidsmarkt voor mensen die al weinig ervaring hebben met het werken met computers, zoals de groep vijftigplussers.”
Vijftigplusser
Er zijn natuurlijk ook sectoren die blijven groeien. Zo is in de zorg de vraag naar personeel groot. “Tegen de werkgevers blijf ik zeggen: kijk niet alleen naar diploma’s. Onderzoek of mensen bepaalde skills hebben die aansluiten op een bepaalde functie. Een hobby zegt vaak veel over wat iemand in huis heeft. Zelf hebben we onlangs vijftien medewerkers aangenomen. Vroeger selecteerden we vers afgestudeerde HBO’ers, nu heb ik 75 procent uit het huidige bestand van werkzoekenden gehaald.”
Hoewel het onduidelijk is hoe lang de coronacrisis voortduurt, blijft Thijssen optimistisch. “Als er over een jaar een vaccin is, zal de economie weer aantrekken. Daarover maak ik me geen zorgen. Wel over de mismatch op de arbeidsmarkt. Met name over de vijftigplusser maak ik me zorgen. Die groep heeft zeker meerwaarde, maar is nog van de generatie dat hij of zij een baan leerde voor het leven. Voor die doelgroep is extra belangrijk om zich te blijven ontwikkelen.”
