De drie-eenheid kennis-onderwijs-arbeidsmarkt speelt een belangrijke rol bij het optimaal organiseren van young professionals en human capital. Hoe kunnen bedrijven zich hierin versterken in deze nieuwe tijd waarin we te maken hebben met vergrijzing, vergroening en krapte op de arbeidsmarkt?
Tijdens een rondetafelgesprek geven vier deskundigen hun visie: Claudia Portengen (Manager Adecco Training), Wim Davidse (flex- en arbeidsmarktstrateeg), Hans Aarts (directeur Gilde Opleidingen) en Geert Vergeldt (HR Manager bij Vostermans Companies). Zij vertellen vanuit hun eigen expertise en ervaring op welke wijze bedrijven en instellingen kunnen (samen)werken aan een duurzame arbeidsmarkt en dito opleidingsprogramma die naadloos op elkaar aansluiten.
Krapte op de arbeidsmarkt is één van de belangrijkste issues die werkgevers op dit moment bezig houdt. Hoe kijken jullie daar tegen aan?
WIM DAVIDSE: “Dat komt niet meer goed. We hebben te maken met radicale issues die zich nooit eerder op deze schaal voordeden. Neem de vergrijzing. Er kwam sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog telkens weer nieuwe aanwas. Nu is het over. Je trekt niet langer meer zomaar een blik nieuwe werknemers open.”
HANS AARTS: “Er is veel vraag naar mbo’ers. Maar de aanwas vanuit die kant is te laag, dan komen processen stil te liggen. Robotiseren is niet altijd de oplossing. Dat kan niet bij alle functies en zeker niet in korte tijd.”
DAVIDSE: “Processen moeten aangepast worden. Even automatiseren betekent niet een stuk software of nieuwe machine plaatsen. Werkwijzen, personeel en protocollen vragen om een organisatorische aanpassing. Maar er is niet één oplossing. Het zijn er meerdere.”
Is het binnenhalen van arbeidsmigranten dan de oplossing?
GEERT VERGELDT: “Arbeidsmigranten zijn een deel van de oplossing, echter focus en aandacht voor de medewerkers die reeds in dienst zijn voorkomt wellicht dat je veel te maken krijgt met de krappe arbeidsmarkt. Het voorkomen van werven kan teleurstellingen en kapitaalvernietiging voorkomen.”
CLAUDIA PORTENGEN: “Arbeidsmigratie is soms gewoon nodig omdat we geen kandidaten in Nederland meer vinden die het werk kunnen of willen doen. Mensen die hier naartoe komen, willen vaak blijven. Er zit voldoende goed gekwalificeerd personeel bij. We hebben deze mensen hard nodig. Accrediteer die diploma’s en zorg dat ze vooral de taal leren. Kijk naar mensen uit Oekraïne hoe goed dat zij integreren. Direct mogen werken zorgt ervoor dat mensen sneller zelfstandig en zelfredzaam zijn.”
Dan is robotisering en automatisering een ander deel van de oplossing. Hoe snel kan die ontwikkeling gaan?
DAVIDSE: “Het gaat niet zo snel als sommigen denken. Natuurlijk wel in de top van de softwarebusiness, maar verder niet. Zelfs niet in de maakindustrie. Er zijn zoveel verschillende sectoren waarin kunstmatige intelligentie een rol kan vervullen. Dat is eindeloos en het is onmogelijk om dat in recordtijd te implementeren. We hebben 30 jaar internet en email, maar onze productiviteit is in die periode niet echt opgeschoten. Digitalisering levert in die zin weinig op, behalve meer gedoe. Het is eenvoudiger om te typen, dus typen we meer. Het gevolg is dat je geen drie bladzijden tekst krijgt, maar driehonderd bladzijden. Dagelijks ontvang je niet twee mails, maar tachtig. We worden knettergek. Hoeveel mensen werken in een backoffice in plaats van in de productie? Inmiddels doet een kwart van werkend Nederland iets om een ander te controleren of in de weg te zitten. We zullen heel andere processen moeten bedenken met zijn allen.”
Hoe zou het dan moeten?
DAVIDSE: “Denk meer aan oplossingen op psychologisch of sociologisch vlak. We vertrouwen elkaar niet meer, dat moet terugkomen. Technologie kan een beetje helpen, maar het gaat om organiseren. We zijn in de digitale tijd vooral bureaucratisch geworden. Ondertussen neemt de krapte verder toe.”
PORTENGEN: “Wet- en regelgeving verandert zo snel dat organisaties en medewerkers de tijd niet meer hebben om dit goed te begrijpen en te regelen. Veel tijd gaat op aan het samenvoegen en controleren van data. Kennis en vaardigheden ontwikkelen blijft noodzakelijk.”
AARTS: “Zo zit de BV Nederland in elkaar. Neem het onderwijs. Er was ergens op een hogeschool een incident. Op landelijke schaal is dat relatief klein. Maar het hele onderwijs moest er voor bloeden doordat men extra controlemechanisme in ging inrichten. Dat ging ten koste van les geven aan de student.”
De medewerker/mens moet dus meer centraal staan?
DAVIDSE: De werkgever moet vooral energiegever zijn. Geef mensen de kans persoonlijke doelen te realiseren. . Daar wordt iedereen beter van. Uitdaging, goede arbeidsomstandigheden, ontwikkeling en dat soort dingen, dan bied je aanstekelijk werkgeverschap. De economie kan groeien dankzij de enorme productiviteitsboost die dat gaat opleveren. Ideaal voor een krappe arbeidsmarkt. Ga met je medewerkers om zoals je met je vrienden omgaat, niet alsof het onderdanen zijn. De alfa-aap moet zich dat realiseren.”
VERGELDT: “Het is maatwerk. Verschillende generaties is gelijk aan verschillende behoeftes. Young professionals bied je andere voorwaarden dan de 40-plusser of collega’s die de 60 jaar zijn gepasseerd. Jong talent heeft behoefte aan vrijheid, afwisseling, erkenning en ontwikkeling.”
Samenwerken is dus van essentieel belang. Ligt daar een mooie kans om te groeien?
VERGELDT: “Samenwerken is een kans en geen bedreiging. Zeker in de maakindustrie heb je te maken met fluctuaties als het gaat om werkdruk. In het verleden werd dat met uitzendkrachten opgelost. Die tijd is voorbij. Tijdens de kredietcrisis steeg de orderintake met als gevolg snelle uitbreiding van de bezetting. Toen hebben we collega-bedrijven gebeld en konden we de vacatures snel invullen middels collegiale in- en uitleen. Deze vorm van samenwerking is er nu ook binnen het Land van de Makers. Een win-win situatie en bovendien is elke samenwerking gebaseerd op vertrouwen.”
AARTS: “Zo kunnen bedrijven ook zelf in samenwerking met het onderwijs intern opleiden. Dat doen wij bijvoorbeeld bij Canon of Rockwool. Dat is eveneens een vorm van samenwerken, maar dan tussen bedrijven en kennisinstellingen.”
DAVIDSE: “Er zijn verschillende arbeidscontractvormen. De politiek ploetert daar al jaren mee. Daar moeten we in Nederland iets mee. Er wordt te weinig gekeken naar bedrijven en werkzoekenden. Luister naar de praktijkmensen. Dan ben je echt met oplossingen bezig. Een groot deel van werkend Nederland wil flexibiliteit. De politiek doet juist het tegenovergestelde. Luister en kijk naar de realiteit. Dan kunnen we echt verder met de BV Nederland. Anders loopt het vast.”
vostermanscompanies.com • adecco.nl/training • Dzjeng.nl • gildeopleidingen.nl
Tekst en fotografie: Rob Buchholz
