Stichting Behoud de Lichtenberg ontwikkelt en ondersteunt initiatieven voor het behoud, duurzaam herstel en gebruik van het park en zijn elementen. Het doel is om het Lichtenberg-complex te revitaliseren voor de Weerter gemeenschap en de samenhang en authenticiteit van het complex te behouden of te herstellen.
Het spanningsveld tussen commercieel belang en cultuurbehoud leidt tot een balanceeract waar tot op de dag van vandaag Stichting Behoud De Lichtenberg mee worstelt. Het bestuur van de stichting bestaat uit Gertie Buijs, Caroline Hasenbos, Rob Langeslag en Jan Leenders.
Stichting Behoud de Lichtenberg
In 2002 wordt Stichting Behoud de Lichtenberg opgericht. De Rijksmonumentenstatus wordt in 2011 toegekend. In 2017 besluit de gemeente De Lichtenberg te koppelen aan ontwikkelingen op het kazerneterrein om inkomsten te genereren, mede ten behoeve van De Lichtenberg.
Het complex wordt in de periode 1954 – 1961 aangelegd door het Bisschoppelijk College. In 1961 wordt het theater door koningin Juliana geopend. Na 1971 vindt Bospop er negen keer plaats en werd het nog incidenteel gebruikt door regionale muziekgroepen. In 1984 wordt het vermogensfonds Provisus (Stichting St.-Josef) eigenaar. Het complex krijgt in 2011 de Rijksmonumentenstatus.
Momenteel wordt er door ontwikkelaar Horne Quartier (eigenaar sinds 2017) geinvesteerd in een cascorestauratie om zo te voorkomen dat het theater verder vervalt.
Een gesprek met architect Rob Langeslag van Stichting Behoud de Lichtenberg over de ideeën van de stichting voor het Lichtenberg complex.
Hoe verder?
Stichting Behoud de Lichtenberg is ervan overtuigd dat De Lichtenberg weer een geliefde plek kan worden voor de Weertenaren. Niet terug naar vroeger, maar met nieuwe mogelijkheden en elan, aangepast aan de nieuwe generaties. Die overtuiging heeft Stichting Behoud de Lichtenberg ertoe aangezet om zich niet alleen te beijveren voor het behoud, maar ook voor de herontwikkeling van de Lichtenberg. Rob Langeslag: ‘Onze visie hebben we vastgelegd in de presentatie ‘Hoe verder?’. Perspectieven voor een herontwikkeling van het hele complex, zowel het park als het theater, zijn in deze presentatie te zien. Het is een aanzet die in de loop der tijd ongetwijfeld door gebruikers en exploitanten naar behoefte bijgesteld gaat worden.
Openluchttheater
Het ‘piece de résistance’ is uiteraard het openluchttheater, ontworpen voor grootschalige opvoeringen die enkele keren per jaar plaatsvonden. Dat heeft niet alleen geleid tot overweldigende indrukken, nu nog vaak onderwerp van gesprek, maar ook tot het besef dat er meer moet gebeuren wil het theater toekomstbestendig zijn. Het theatergebouw deed vroeger niet alleen dienst als back-stage voor de artiesten. Het herbergde ook zes klaslokalen en een trappenhuis dat de drie verdiepingen en de volledige onderkeldering met elkaar verbond. Het ‘gezicht’ van het gebouw werd en wordt bepaald door het grootse sgraffitokunstwerk achter een colonnade, een prachtig decor voor de podiumkunsten. Nadeel was dat de gesloten gevel enkel het eenduidig gebruik als decor toeliet. Ander nadeel was dat het hellende podiumveld altijd een obstakel was bij opvoeringen. Met de ideeën van Stichting Behoud De Lichtenberg in het beeldverhaal ‘Hoe verder’ komt er meer interactie tussen gebouw, podium en theater. Rob Langeslag: ‘Door het podiumveld af te graven, komt de nu nog dichte kelderwand tevoorschijn. Vervang deze door een grote glaspui en de metamorfose is daar. Een prachtige ruimte openbaart zich. De kelder is een souterrain geworden, dat voor kleinschalige doeleinden en alledaagse activiteiten gebruikt kan worden. Je stapt er zo het podium op, maar het is ook een schuilplaats voor theaterbezoekers als het regent.’
Studio’s
Ondanks de verhoudingsgewijs gemakkelijke en praktische metamorfose van het openluchttheater, zou het park door een scala aan gebruiksmogelijkheden iedere dag publiek kunnen trekken. Scholen, verenigingen, bedrijven, dagjesmensen, maar ook vakantiegangers van Kempen-Broek kunnen het park als een prettige verblijfsplek ervaren. Iedere dag wat te beleven! Voor mensen die hier iets langer willen vertoeven, heeft Stichting Behoud de Lichtenberg een idee ontwikkeld voor kortverblijf-studio’s in de beschutting van de wal. Zo krijgt de Lichtenberg een gezicht naar buiten en meer sociale controle in de avonduren.
Centraal paviljoen
De huidige tennisbanen waren onderdeel van het originele plan. TC Lichtenberg heeft er zijn domein. Petanqueclub Weert gebruikt het gebied van het vroegere zwembad. Alleen al door hun aanwezigheid door de jaren heen zijn zij de behoeders geweest voor verder verval. De huidge accommodaties, waaronder een tent en een houten kantine, doen wel afbreuk aan het rijksmonument volgens Langeslag. In het voorstel van Stichting Behoud De Lichtenberg worden de kantine en de tent door een centraal gelegen paviljoen vervangen. Centraal, dus gemakkelijk bereikbaar vanuit het theater, de tennis- en de petanquebanen. Het paviljoen geeft uitzicht op alle activiteiten en is voorzien van eenvoudige daghoreca. Het zou ook geschikt kunnen zijn voor cursussen, lezingen, bedrijfsbijeenkomsten en mogelijk ook als wijkgebouw voor de omringende wijken zoals Boshoverbeek, Bungalowpark en Boswaard. Bovendien zou er plaats kunnen zijn voor een infobalie van Kempen-Broek en Natuurmonumenten.
Beeldverhaal HOE VERDER?
De voorstellen van Stichting Behoud de Lichtenberg zijn uitgebreid vastgelegd in een filmisch beeldverhaal met de naam: HOE VERDER?. dat in het bijzijn van de Weerter Stadsgidsen in première is gegaan. De film duurt 40 minuten en geeft uiteraard meer ruimte voor de uitwerking dan nu het geval is. Na de premiere wordt ‘HOE VERDER?’ op aanvraag vertoond aan belangstellenden.
NAAM Rob Langeslag BEROEP architect BESTUURSLID Stichting Behoud de Lichtenberg WERKEN O.A. Hoofdkantoor CZ-groep Tilburg, Masterplan Philips High Tech Campus Eindhoven, Holland Casino Enschedé IN WEERT Montessorischool, Gemeentehuis Weert, woning Boswaard
Start restauratie
Wethouder Thomas van Gemert gaf het officiële startsein voor de langverwachte consolidatie van openluchttheater De Lichtenberg in Weert. De consolidatie kost ca. 1,5 miljoen euro en gaat twee jaar duren. Dit historische moment markeert een nieuwe fase in het behoud en de revitalisering van een van Weerts meest belangrijke wederopbouw monumenten. ‘Laat dit monument dienen als een plek van verbeelding, inspiratie en verbondenheid voor generaties’, staat op een plaquette op een betonnen keermuur, die wethouder Thomas van Gemert (VVD) mocht onthullen bij het startschot van de renovatie.’
De Provincie Limburg heeft een subsidie van € 380.000 toegekend voor de restauratie en consolidatie van dit complex. Deze financiële injectie onderstreept het belang van De Lichtenberg, niet alleen voor de gemeente Weert, maar ook op nationaal niveau, erkennend de unieke bijdrage die De Lichtenberg levert aan het naoorlogse culturele en architectonische erfgoed van Limburg. Roger de Rouw namens de eigenaar stichting HQ: ‘Het heeft even geduurd, maar bij de restauratie komt veel kijken subsidietrajecten, bestemmingsplanwijzigingen, bezwaarprocedures tot aan de Raad van State, ecologische onderzoeken enzovoorts. Na de restauratie zal park De Lichtenberg teruggegeven worden aan de gemeenschap van Weert. Het is de visie dat dit complex door een nieuwe stichting een bruisend hart van sociaal-culturele activiteiten wordt, een plaats waar geschiedenis en toekomst samenkomen in een levendige uitwisseling van kunst, cultuur en sport.’
Rijksmonument De Lichtenberg, een meesterwerk van architect Pierre Weegels uit 1959, staat bekend om zijn opmerkelijke architectuur. De Lichtenberg ontstaat als een project van de naoorlogse wederopbouw. Opvallend is de combinatie tussen de abstractie van het beton en de traditioneel gestapelde muren van natuurstenen blokken, die veel voorkomen in het Zuid- Limburgse land. Het verbindt de abstractie van de beton met de aarde, een techniek waar ook de bekende architect Le Corbusier in uitblonk. Oorspronkelijk ontwikkeld als een recreatiecentrum voor leerlingen van het Bisschoppelijk College, omvat het complex tennisbanen, een (voormalig) zwembad, een kapel en natuurlijk het openluchttheater zelf. De kunstmatige wallen en ommuring van het terrein accentueren het private karakter van het gebied, een stille getuige van de rijke historie die het in zich draagt.
