‘Met respect voor het verleden en een blik naar de toekomst’
In 2025 viert Steyl haar 150-jarig bestaan als kloosterdorp. Een jubileumjaar vol met activiteiten waarbij alle facetten van het kloosterdorp op bijzondere wijze aandacht krijgen. Dat gebeurt met inzet van honderden vrijwilligers en stichting Steyl Inspireert. Voorzitter Hanno Lamers, secretaris Gerard Fokkens en wethouder Erwin Boom kijken vooruit naar zowel de activiteiten tijdens dit bijzondere jaar als ook de doelstellingen voor de toekomst.
Toen de Duitse missionaris Arnold Janssen zich hier in 1875 vestigde was dat een belangrijk moment voor de ontwikkeling van het pittoreske kloosterdorp. Nadat steeds meer religieuze landgenoten zich bij hem aansloten, groeide de belangrijke functie die Steyl anno nu heeft. Een oord vol cultuurhistorische gebouwen en instellingen. Neem de drie kloosters inclusief tuinen, het Missiemuseum, het Limburgs Schutterijmuseum, de Botanische Tuin Jochumhof, het Wereldpaviljoen, de missiedrukkerij en meer. Veel van deze gebouwen hebben anno 2024 echter te maken met achteruitgang of leegstand. Een stevige herontwikkeling met passende investeringen is daarom hard nodig.
Toeristisch trekpleister
Bij alle jubileumactiviteiten staan niet alleen het verleden en het heden centraal, maar is het vizier tevens op de toekomst gericht, zo laat voormalig wethouder Hanno Lamers weten. “Behalve het feit dat we dit jubileum op memorabele wijze willen vieren, hopen wij ook dat deze activiteiten een blijvend effect op de aantrekkelijkheid van Steyl als toeristisch trekpleister hebben. De eerste belangrijke stappen – zoals voorbereidingen voor restauratie van gebouwen en tuinen – zijn al gezet; er is echter meer nodig. Wij willen voortbouwen op de rijke geschiedenis van Steyl. Dat kunnen wij evenwel niet alleen. Daarvoor werken wij samen met de gemeente Venlo, de Provincie Limburg en toeristische partners, maar is ook de hulp van het bedrijfsleven noodzakelijk.”
‘Wij willen voortbouwen op de rijke geschiedenis van Steyl. Dat kunnen wij echter niet alleen.’
Op de kaart zetten
Tijdens de activiteiten van het jubileumjaar staan kunst en cultuur, bezinning en religie, educatie, natuur en ontmoeten centraal. Met de hoeveelheid aan belangrijke instellingen en organisaties leek het de stichting niet logisch om slechts één knallend feestweekend te organiseren. “Dat past niet bij rustieke ambiance van ons fraaie kloosterdorp”, aldus Gerard Fokkens. “Vanaf september van dit jaar tot in de herfst van 2025 organiseren we tientallen evenementen.” Het gaat soms om activiteiten die al vaker op de kalender staan, maar nu intensiever en nog beter gevierd worden. “Dat is nodig om Steyl nog beter op de kaart te zetten en het erfgoed verder te ontwikkelen. Het hele dorp wordt hierbij betrokken en minimaal 400 vrijwilligers gaan mee die kar trekken. Dit gaat duidelijk ergens over. Steyl heeft over de hele wereld een uitstekende naam. Daar zijn we trots op.”
Zwaan-kleef-aan
De stichting is al een aantal jaren met deze plannen bezig. Lamers: “We bespeuren inmiddels een zwaan-kleef-aan-effect. De jubileumagenda is zeker nog niet in beton gegoten, maar kan zich nog ontwikkelen. De ideeën moeten wel passen bij Steyl. Het gaat om eenmalige evenementen, maar ook om het opzetten van blijvende zaken, zoals een toeristisch informatiepunt. Een dagje Steyl kan bezoekers inspireren om in de toekomst hier terug te keren. Simpelweg omdat ze genieten van de natuur, de rust en de inspirerende omgeving.” Wethouder Boom knikt bevestigend: “Het is juist mooi dat al deze activiteiten zich over het hele jaar uitspreiden. Alle sterke punten die Steyl heeft, verdienen aandacht. Met respect voor de bewoners, bezoekers en de identiteit van het kloosterdorp.” Boom noemt de nieuwe tentoonstelling van Evert Thielen als voorbeeld. “Mensen die Museum van Bommel van Dam bezoeken, zijn ook geïnteresseerd in Steyl. Het is een bewijs dat de verschillende stadsdelen elkaar kunnen versterken. Beschouw het maar als een win-win situatie.”
Fokkens voegt daar aan toe: “Het organiseren van tentoonstellingen, concerten en andere activiteiten kost geld. We zijn blij met de medewerking van de gemeente, provincie en andere partners. Iedereen is er bij gebaat dat de unieke identiteit van Steyl voor de toekomst behouden blijft.” Om toeristen bewust te maken van de vele activiteiten komen bij vakantieparken tussen Roermond en Venray flyers te liggen. Uit ervaring weten we dat toeristen vertier zoeken voor het hele gezin. Dat vinden ze hier in Steyl.”
‘Het vastgoed van de zusters en paters is van onschatbare waarde voor deze streek. Dit alles biedt op toeristisch vlak enorm veel mogelijkheden voor de toekomst.’
Rol voor ondernemers
Behalve toeristen is het educatieve aspect van belang. Daar is Steyl Inspireert al een jaar of twee mee bezig. De reacties vanuit onderwijsinstellingen zijn positief en de plannen worden tijdens het jubileumjaar verder uitgebouwd. De nieuwste generatie leert bijvoorbeeld via de Steyler Jeugddag welke mogelijkheden Steyl heeft. Nu is de hoop tevens gevestigd op verdere samenwerking met het lokale en regionale bedrijfsleven. Lamers wijst onder andere op het belang van nieuwe invulling voor bestaande historische gebouwen. Aanpassingen waarvoor investeringen nodig zijn. “Misschien wil een ondernemer hier wel een hotel beginnen. Dat zou een prima invulling zijn, maar het etablissement moet wel passen bij de omgeving. Een hotelketen die inspeelt op de komst van massatoerisme heeft hier geen waarde. Wij willen de sfeer van stiltegebied koesteren. Maar ook over bijdragen in de evenementen of op ander vlak gaan wij graag met bedrijven in gesprek.”
Geen kermis
Erwin Boom is zich ervan bewust dat Steyl nog een professionaliseringsslag moet maken. De samenwerkingen met Toeristisch Platform Arcen, Venlo Partners en Visit Noord-Limburg zijn volgens hem belangrijk. Net zoals de rol van BOEi, een organisatie die werkt als aanjager bij het herbestemmen en restaureren van cultureel erfgoed. “Dat zijn allemaal partijen die zien dat hier iets gebeurt en willen hieraan meehelpen. Daarnaast is het educatieve aspect van belang. Het vastgoed van de zusters en paters is van onschatbare waarde voor deze streek. Dit alles biedt op toeristisch vlak enorm veel mogelijkheden voor de toekomst. Zoals Hanno Lamers al aangaf: het moet geen kermis worden met massa’s toeristen. Wij willen de identiteit van Steyl behouden en klaarmaken voor de toekomst. Daarbij kan het bedrijfsleven zeker op diverse manieren een belangrijke rol spelen.”
“Steyl is uniek! Een Kloosterdorp boordevol waardevol erfgoed dat we willen behouden, maar dat we ook klaar willen maken voor de toekomst”, zegt wethouder Marij Pollux. Samen met erfgoedorganisatie BOEi, de kloosters en de vele partners, zoals Stichting Steyl Inspireert, werkt de gemeente Venlo aan deze opgave. Het gaat over herbestemmingen van gebouwen én tuinen, met prachtige verhalen die verteld kunnen worden. “Diverse bedrijven, stichtingen, musea en verenigingen maken gebruik van de gebouwen en de tuinen. Dát maakt de waarde van het gebied extra belangrijk”, aldus Pollux. Daarnaast willen ook de gemeenschap en toeristische partners Steyl weer tot leven laten komen om deze parel aan de Maas een toekomst te geven die bij haar past. “De kloosters staan aan de oorsprong van dit bijzondere erfgoed, met als grondlegger de missiecongregatie SVD. Daarom ondersteunen wij als gemeente ook het initiatief om 150 jaar Kloosterdorp Steyl te vieren.”
Tekst: Rob Buchholz • Fotografie: Bram Becks
