Te veel leegstaande winkelmeters, te weinig meters om in te wonen: vooral in middelgrote steden is dat het geval. Dus transformeren steeds meer winkels tot woonhuis, in sommige gemeenten zelfs met subsidie. Zo zijn er de laatste jaren op verschillende plekken in Nederland winkels omgebouwd tot woningen. Zo meldt de Volkskrant.
Volgens CBS-cijfers zijn vorig jaar zo 790 woningen ontstaan, in 2016 ging het om 880 huizen. Door de overspannen woningmarkt valt het aantal dit jaar naar verwachting hoger uit. ‘De vraag naar woningen is groot en de prijzen stijgen snel, waardoor het aantrekkelijker wordt om winkels om te bouwen’, zegt Gertjan Slob, directeur van het onderzoeksbureau Locatus.
Het ombouwen is ook hard nodig. Ondanks een aantrekkende economie kampt Nederland met 3,16 miljoen vierkante meter leegstaande winkelvloeroppervlakte, blijkt uit recente berekeningen van de Rabobank. Daarvan staat 40 procent 1 tot 3 jaar leeg en 30 procent langer dan 3 jaar. Vooral in de middelgrote steden is het raak. Zonder ingrijpen neemt de structurele leegstand alsmaar verder toe. Al die afgeplakte etalages zorgen voor een desolate aanblik en maken het voor de overgebleven winkeliers lastiger om te overleven.
De gemeente Sittard probeert de leegstand te bestrijden door de winkels te concentreren in de historische binnenstad en de pandeigenaren in de aanloopstraten te stimuleren hun vastgoed om te vormen tot bijvoorbeeld woonhuizen. De eigenaren kunnen zo’n kostbare verbouwing lang niet altijd zelf ophoesten. Daarom schiet de gemeente Sittard-Geleen te hulp. Ondernemers kunnen zich met hun plan melden, de gemeente stelt per pand maximaal 1 ton subsidie beschikbaar. Een van de voorwaarden is wel dat de eigenaar een zogenoemde afstandsverklaring tekent. ‘Zodat er geen winkeloppervlakte meer terug kan komen.’ In anderhalf jaar tijd is op de Steenweg al een tiental panden omgebouwd; goed voor ongeveer zestig nieuwe woningen en studio’s. ‘Maar het moet niet puur een woonstraat worden’, benadrukt Oude Hengel. ‘We zien graag een mix aan allerlei functies.’
Nederland heeft gewoon te veel winkelmeters. Er moeten ‘harde keuzes’ gemaakt worden: minder winkels en meer wonen, cultuur en werken. ‘Een grote cultuuromslag. We zijn gewend om te bouwen, niet om te krimpen. De vraag is vaak ook: wie gaat het betalen?’ Inmiddels is er het besef dat winkels in aanloopstraten niet altijd meer een gouden toekomst hebben, terwijl woningen juist in waarde toenemen. ‘Dit brengt de versnelling van transformatie op gang.’
Belangrijk is wel dat gemeenten nadrukkelijk kiezen in welke straten er winkels worden omgevormd, zegt Gertjan Slob van onderzoeksbureau Locatus nog. ‘Eventueel met behulp van een verhuissubsidie of het toestaan van twee bestemmingen op een pand.’ Zo krijg je eigenaren sneller in beweging, vertelt hij. ‘En voorkom je dat het centrum een gatenkaas wordt met her en der woningen.’
