Fred Spijksma was aangenaam verrast door het telefoontje dat hij kreeg vanuit de organisatie van de Lodewijk van der Grinten Prijs. Toch besloot de eigenaar van logistiek specialist GEBA Trans even rustig na te denken over de nominatie. “Het was een hele eer, maar ik sta niet graag in de spotlights. Aan de andere kant is het altijd goed om als ondernemer uit je comfort zone te treden. Bovendien heeft dit een positieve uitwerking op het bedrijf. Want zonder het team ben je als ondernemer nergens.”
Spijksma besloot dus ja te zeggen. Al kon hij door vakantieverplichtingen niet aanwezig zijn bij de presentatie en kennismaking van de genomineerden. De 52-jarige rasechte Venlonaar moest dus eerder aan de slag om bij de introductie toch een positieve indruk achter te laten. Het thema van dit jaar is Omdenken. “Daar kon ik afgelopen zomer dus al direct mee aan de slag,” zo zegt hij met een lach. “We moesten een noodplan uit de kast halen om mijzelf toch op innovatieve wijze te presenteren. Zo was ik in feite toch aanwezig. De andere genomineerden nodig ik nog uit voor een gezamenlijke lunch om elkaar beter te leren kennen.”
Van braaf naar recalcitrant
Hoewel hij naar eigen zeggen een ‘pleaser’ is, kreeg Spijksma gedurende zijn leven met diverse harde levenslessen te maken. Hij was amper tien jaar toen zijn ouders besloten te scheiden. “Nee, het was geen vechtscheiding. Mijn vader kwam nog gewoon bij moeder op bezoek.” Toch had dit veel impact op hem. Spijksma veranderde van het braafste jongetje van de klas naar een recalcitrante puber. “Mijn periode op de middelbare school begon op het atheneum, maar ik daalde af naar de LTS installatietechniek. Uiteindelijk heb ik mij toch goed opgewerkt.”
‘Dankzij financiële onafhankelijkheid creëer je geestelijke onafhankelijkheid. Dat is veel waard’
Geestelijke onafhankelijkheid
De jonge Spijksma zag tevens hoe zijn vader als gewone fabrieks–medewerker aan het einde van ieder jaar extra diensten draaide om Sinterklaascadeaus te kopen. “Mijn vader wilde na zijn pensioen van het leven gaan genieten. Hij overleed op zijn 68e. Ik wil niet dat mijn werk mijn leven bepaalt, maar zelf alles bepalen.” Zo ontstond de drive om niet tot zijn pensioen te moeten werken en er vervolgens geen tijd meer te hebben om te genieten. Hij wilde vanaf zijn vijftigste zelf de regie over het leven kunnen bepalen.” Later zag Spijksma hoe de oprichter van GEBA Trans, die tevens zijn zakelijke compagnon werd, al op 49-jarige leeftijd door een ernstige ziekte kwam te overlijden. “Mensen vragen: is geld jouw drijfveer? Dan luidt mijn antwoord: nee! Maar dankzij financiële onafhankelijkheid creëer je geestelijke onafhankelijkheid. Dat is veel waard.”
Crisismanager
Toen zijn voormalige compagnon ernstig ziek werd en niet naar het bedrijf terugkeerde, kwam alles op het bordje van Spijksma te liggen. “Hij kreeg op 3 april 2008 te horen ernstig ziek te zijn en nam het besluit niet meer naar de zaak te komen. De volgende dag nam ik zijn taken over. Het bedrijf moest door. Op vrijdag 30 oktober kocht ik de resterende aandelen. Op maandag 3 november stortte de financiële markt in en begon de kredietcrisis. Op 9 december 2008 stierf mijn voormalige compagnon. Ik was 36, iemand die altijd kansen zag, maar ik moest plots mijn roze bril afzetten en werd crisismanager.
Met hangen en wurgen wist ik mij er doorheen te slaan.” Het was een zware periode waarin Spijksma vaak 80 tot 100 uur werkte en harde maatregelen moest nemen, zoals het ontslaan van medewerkers. Niet veel later kwamen zijn beide schoonouders op te jonge leeftijd te overlijden. Nadat vier mensen die belangrijk voor hem waren op te jonge leeftijd overleden, versterkte het streven om vanaf zijn vijftigste zelf te kunnen bepalen wat hij wilde doen. Vervolgens kwam de echte klap. “Ik werd overspannen. Mijn accountant zag het als een logisch gevolg en zei: wat jij in een paar jaar hebt moeten doorstaan, maken veel mensen in hun hele leven niet mee. Het was een achtbaan.”
Keuzes maken
Vakgerelateerde opleidingen volgde hij niet. Spijksma leerde alles in de praktijk. Met vallen en opstaan. “Ik heb weinig op met modellen uit een managementcursus. Geef mij echter een bierviltje en ik teken mijn plannen perfect uit. Nee, ik voel mij daarom niet minder. Natuurlijk ben je in de eerste jaren als ondernemer onzeker. Iedereen kijkt naar jou. Ik heb geleerd om op mijn gevoel en intuïtie te ondernemen, maar wel onderbouwd met cijfers. Je moet zakelijk gezien soms harde beslissingen nemen. In mijn carrière heb ik vaker mijn neus gestoten, maar het was wel mijn neus. Ieder mens maakt bepaalde keuzes. Blijken dat achteraf niet de juiste te zijn, dan moet je toch door. Je kunt niet blijven hangen. Uiteindelijk ben ik trots op deze nominatie, het team en mijn carrière.”
Tekst: Rob Buchholz • Fotografie: Bram Becks
