De zeven gemeenten van Samenwerking Midden-Limburg (SML) dienen een voorstel in voor een Regio Deal. De gemeenten leggen in hun voorstel een strategische visie neer als antwoord op de uitdagingen in de regio Midden-Limburg met als titel ‘Transitie met ambitie’. Essentieel in de visie is de benadering van onderop: transities slagen alleen als daarvoor draagvlak is bij de mensen die het aangaat. De kosten voor de uitvoering van de visie zijn berekend op 60 miljoen euro. De regio hoopt dat het rijk voor 30 miljoen euro mee gaat betalen.
Opgaven en transities bieden kansen. Tegelijkertijd hebben ze grote impact. Daarbij versterken ze elkaar ook nog in de onderlinge samenhang wat het extra complex maakt. Door de kenmerken van de regio Midden-Limburg zijn drie opgaven/transities in deze regio groter dan in andere regio’s. Het betreft de transitie van het landelijk gebied, de opgave rond droogte in met name stedelijk gebied en de transitie van de economie en de arbeidsmarkt om te komen tot een circulaire economie in 2050.
Welvaart regio vergroten
Gerd Leers, voormalig burgemeester en minister, aangetrokken als projectleider van de Midden-Limburgse Regio Deal: ”Dat deze drie transities de Midden-Limburgse regio het hardst treffen, heeft te maken met de specifieke omstandigheden van deze regio, zoals de bodemgesteldheid en de demografie. Daarbij komt, dat de drie transities de traditioneel belangrijkste sectoren van deze regio, namelijk de agri-business en het midden en klein bedrijf, extra onder druk zetten. Door samen te werken met het Rijk kunnen we deze sectoren meer houvast bieden en juist samen kansen pakken.” In Regio Deals werken regionale partijen en Rijk samen als partners om de kwaliteit van leven, wonen en werken van inwoners en ondernemers (de brede welvaart) te vergroten. De kracht van de regio is hierbij het uitgangspunt.
Integrale aanpak
SML kiest voor een integrale aanpak van de drie opgaves/transities. De beide centrumgemeenten Weert en Roermond zijn kartrekker van het binnenhalen van de Regio Deal. Martijn van den Heuvel, wethouder van Weert: “De aanpak reflecteert het DNA van onze regio, van onderop en gebruikmakend van de kracht van inwoners, ondernemers en instellingen. Dirk Franssen, wethouder van Roermond vult aan: “We hebben bij het opstellen van ons voorstel gesproken met veel maatschappelijke organisaties die dagelijks in verbinding staan met de ondernemers, inwoners en met elkaar. Zij zijn onze partners. Ons voorstel mag dan ook rekenen op een breed maatschappelijk draagvlak.” De aanpak zoals SML deze voorstelt, kent drie onderdelen:
- De regio Midden-Limburg wil een Transitiehuis opzetten. In dit regionaal centrum komen kennis en expertise bij elkaar die worden ontsloten op het niveau van de inwoner\ondernemer. Inwoners, ondernemers en organisaties kunnen daar terecht voor vragen en ondersteuning. Het gaat hier om kennis en expertise op onderwerpen die samenhangen met de transities die in het landelijk gebied aan de orde zijn. Omdat Midden-Limburg een grensregio is, zijn de landsgrenzen niet altijd bepalend voor de welvaart. Samenwerking met de Euregio ligt dan ook voor de hand. Samen met de Euregio wordt een Leefbaarheidsmonitor opgezet waarmee met regelmaat de leefbaarheid in de regio wordt gemeten. In het buitengebied ontstaat door leegstaande gebouwen ondermijnende criminaliteit. Ook dit heeft aandacht in de aanpak.
- Midden-Limburg is de droogste regio van Nederland. De aanpak richt zich op het bebouwde en het stedelijke landschap en neemt maatregelen om beter bestand te zijn tegen klimaatverandering en weerextremen. De Midden-Limburgse gemeenten gaan aan de slag met het op euregionaal niveau in kaart brengen van de droogteopgave en het treffen van maatregelen. Bestaande bedrijventerreinen worden klimaat-adaptief ingericht. Steden en dorpen krijgen stedelijke oases en lokaal ontwikkelde innovaties gericht op het vasthouden van water (bijv. met steenwol) worden breder uitgerold.
- Om in te spelen op de enorme behoefte/tekort aan arbeidskrachten die in Midden-Limburg ontstaat door demografische ontwikkeling, wil SML vroegtijdig investeren in ‘maatregelen’ die vraag en aanbod op de arbeidsmarkt dichter bij elkaar brengen. Zo willen de zeven gemeenten de aansluiting van het MBO bij ‘beroepen met een tekort’ versterken. Ook de oprichting van een campus voor beroepen van de toekomst, gericht op circulariteit en duurzaamheid moet hieraan bijdragen. Verder denkt de regio aan inzet op robotisering en het creëren van een circulaire kennisregio. Door samen met partners en onderwijs nieuwe kennis en vaardigheden over bijvoorbeeld bedrijfsvoering en verdienmodellen te ontwikkelen, wil SML duurzame vormen van landbouw en aanpassingen in de agri-business sector mogelijk maken. Ook op dit onderdeel wordt de samenwerking met de Euregio versterkt.
Regio Deal
Het Rijk geeft met Regio Deals impulsen aan belangrijke ontwikkelingen in Nederlandse regio’s. Het is een samenwerkingsovereenkomst tussen rijk en regio (gemeenten en partners) om de welvaart in een regio te bevorderen. Het kabinet heeft voor deze regeerperiode € 900 miljoen opzijgezet voor dit doel. Voor 2022 is ruim € 284 miljoen beschikbaar. Een Regio Deal bedraagt tenminste € 5 miljoen en maximaal € 40 miljoen. De kosten voor de uitvoering van de aanpak in Midden-Limburg ‘Transitie met ambitie’ zijn berekend op € 60 miljoen. SML vraagt € 30 miljoen cofinanciering van het rijk.
Proces
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) beoordeelt de ingediende voorstellen van de diverse regio’s. Naar verwachting ontvangt SML in het vroege voorjaar van 2023 hiervan de uitkomst. Bij een positieve beoordeling werken Rijk en regio toe naar een Regio Deal. Ze maken afspraken over onder meer doel, resultaat, financiële middelen en de samenwerking. De toekenning van de uiteindelijke financiële bijdrage van het Rijk aan een Regio Deal vindt bij afronding van dit vervolgtraject plaats. Doel is om half 2023 te starten met de uitvoering van Midden-Limburgse Regio Deal ‘Transitie met ambitie’.
SML
SML is de netwerksamenwerking van de Midden-Limburgse gemeenten Echt-Susteren, Leudal, Maasgouw, Nederweert, Roerdalen, Roermond en Weert. SML fungeert als platform voor coördinatie en afstemming. SML heeft in 2021 een investeringsagenda opgesteld met meer dan 30 concrete projecten om de uitdagingen én de kansen voor de regio samen aan te pakken. Dit doet SML samen met partners in en ver buiten de regio. Het binnenhalen van een Regio Deal van de rijksoverheid zou een enorme impuls geven aan de samenwerking en de brede welvaart van Midden-Limburg.
