Om economische kansen maximaal te benutten is samenwerking vaak de sleutel tot succes. Dat geldt voor bedrijven, maar ook voor gemeenten. Maar zijn lokale politici voldoende in staat de regio vooruit te helpen of staat het ‘kerktoren-denken’ dat in de weg? Een gesprek met politiek talent uit Weert, Nederweert en Cranendonck over de spagaat tussen lokaal en regionaal.
Of ze elkaar kennen? Vooral van internet. Alle drie behoren ze tot de categorie van fervente social media gebruikers. Ondanks dat ze politici zijn van gemeenten in de regio, vinden fysieke ontmoetingen daarentegen nauwelijks plaats. “De wethouders komen elkaar wel regelmatig tegen”, weet Hubert Mackus (CDA), wethouder van de gemeente Nederweert. “Want zij werken samen op bepaalde gebieden. Voor raadsleden is dat anders.”
Buitenbeentjes van de provincie
“De noodzaak voor raadsleden van verschillende gemeenten om elkaar te ontmoeten is stukken minder”, beaamt Joey Engelen (VVD), raadslid in Weert. “Wel is het goed om op de hoogte te zijn van bepaalde ontwikkelingen in gemeenten in de omgeving. Daarvoor gebruiken we bijvoorbeeld social media. Op die manier kunnen we met elkaar in contact komen.” Jordy Drieman (VVD) is de derde politicus aan tafel. Hij is raadslid in Cranendonck. De enige Brabander dus. “In samenwerkingsverband de Hoge Dunk, de voorloper van Keyport, waren we met drie Limburgse gemeenten en Cranendonck. Toen verliep de samenwerking niet erg soepel”, herinnert Drieman zich. “Wij waren toch die gekke Brabanders.”
Dat sentiment is inmiddels verdwenen volgens de Budelnaar. Hij is van mening dat er ‘positieve stappen zijn gemaakt’ nu het economische samenwerkingsverband onder de noemer Keyport is opgeschaald naar zeven Midden-Limburgse gemeenten en Cranendonck. Ondanks de verschillen, zijn er ook belangrijke overeenkomsten, zo benadrukt Mackus: “Het bindt ons dat de regio Weerterland als het Brabant van Limburg wordt gezien en Cranendonck als het Limburg van Brabant. Wij zijn de buitenbeentjes van de provincie.”
Samenwerking
Het is een open deur: de drie buurgemeenten zijn gebaat bij economische vooruitgang. Maar om dat voor elkaar te krijgen, is intensieve samenwerking noodzakelijk. En dat was in het verleden niet altijd vanzelfsprekend. De politici merken dat daar de afgelopen jaren sterk verandering in is gekomen. Engelen: “Als een bedrijf zich in Weert wil vestigen, maar hier geen geschikt kavel vindt, moeten we proberen dat bedrijf bijvoorbeeld in Cranendonck of Nederweert te laten landen. Het gaat uiteindelijk om de werkgelegenheid voor de regio.” Drieman kleurt het pleidooi van Engelen in met een actueel voorbeeld. “Promic uit Budel vond in Cranendonck geen kavel voor de uitbreidingsplannen. Nu wordt op De Pannenweg in Nederweert een prachtig nieuw pand gebouwd. Even denk je dan: verdorie, dat had ook in onze gemeente kunnen staan. Maar aan de andere kant is het belangrijk dat het bedrijf in de regio blijft en kan groeien.”
De politici zijn ervan overtuigd dat de regio een mooie toekomst staat te wachten. Zij wijzen daarbij op het komst van het Duurzaam Industrieterrein Cranendonck (DIC), de multimodale container terminal De Kempen en het in ere herstellen van de treinverbinding tussen Antwerpen en Weert. Drieman: “Als we het DIC als Cranendonck alleen gaan trekken, wordt het een hele pittige klus. Om er een succes van te maken heb je je buurgemeenten nodig.” Ook de trein naar Antwerpen levert voor de hele regio een voordeel op. Engelen: “Weert heeft twee miljoen euro op de begroting gezet voor de spoorlijn. Het is belangrijk voor onder andere het toerisme dat de trein gaat rijden.” Mackus denkt dat ook Nederweert daarvan kan profiteren: “Elke extra bezoeker is winst voor de regio. Je kan vanuit Weert alle kanten op, bijvoorbeeld richting natuurgebied De Groote Peel of juist naar Kempen~Broek.”
Spagaat
De wijze waarop samenwerking tussen gemeenten zich verhoudt tot de taak van de lokale politicus, namelijk het dienen van zijn gemeente, leidt soms tot spanningen. Onlangs verschenen in de media berichten over de bouw van hotels langs de A2. Aan de Nederweerter zijde van de snelweg wil Nobis een hotel bouwen terwijl aan Weerter kant een Van der Valk-hotel moet komen. De vraag is of er markt is voor twee hotels zo dicht naast elkaar. Volgens verschillende media zouden de buurgemeenten met elkaar in botsing zijn gekomen over de plannen. “Maar van ruzie is geen sprake”, verzekert Mackus. “We werken nog altijd prettig met elkaar samen en komen ook hier wel uit.” Voor Engelen maakt het niet uit aan welke kant van de snelweg het hotel komt. “De behoefte is er. De markt moet dat maar uitvechten.” De liberaal vindt dat er een onnodig machtsspel gespeeld wordt. “Er moeten ego’s aan de kant gezet worden. Van beide kanten.” Mackus is zoals gezegd hoopvol over een oplossing. “Maar ik vind niet dat je kunt zeggen ‘laat de markt zijn werk maar doen’. Want dan gebeurt er heel weinig in dit geval. Er moet een keuze gemaakt worden en één van beide gemeenten moet het hotel laten schieten.”
Succesvolle samenwerkingsverbanden
De hotel-kwestie is een kleine smet op een reeks van succesvolle samenwerkingsverbanden. “Nederweert is de trekker van het Gebiedsbureau Weert-Nederweert-Leudal. Op het gebied van agribusiness hebben wij veel knowhow in huis. In Keyport-verband is Weert de voorzitter. Dat is een goede verhouding.” Engelen vindt dat er ook nadelen kleven aan ‘al die samenwerkingsverbanden’: “De zeggenschap van de diverse gemeenteraden wordt veel minder.” Die mening delen Drieman en Mackus niet. “Je kan bijvoorbeeld samenwerken in de uitvoering, zoals bij belastingen. Maar je bepaalt nog altijd zelf de tarieven”, stelt Drieman. “Daar is het inderdaad geen probleem”, vindt ook Engelen, maar hij wijst op de ervaringen rondom het busvervoer. “Als de ene raad zus vindt en de andere raad zo, kom je er nooit uit.”
Gezamenlijke lobby verbreding A2
Een situatie waar alle drie de gemeenten last van ondervinden, zijn de files op de A2. De gezamenlijke lobby voor een verbreding van de A2 is een eerste succesje waarbij onder meer Cranendonck, Nederweert en Weert actie hebben ondernomen. Er zijn onder meer door VVD-Statenlid Anton Kirkels ruim 10.000 handtekeningen overhandigd in Den Haag. Momenteel wordt vanuit het Rijk onderzocht wat de kosten van een eventuele verbreding op hoofdlijnen zouden zijn. “Het is een mooi voorbeeld van samenwerking tussen meerdere gemeenten”, vindt Drieman. “Daarbij hebben we nog het voordeel dat wij als Cranendonck bij het provinciehuis in Den Bosch aandacht kunnen vragen voor de verkeersproblematiek en zij in Maastricht.” Mackus heeft door de jaren heen een belangrijke les geleerd: “Als je als gemeenten hier in de regio niet de neuzen dezelfde richting op hebt staan, gaat het geld altijd naar de Randstad.”
Meer geld naar Keyport?
Vanuit het bedrijfsleven wordt nog wel eens teleurgesteld gereageerd op de financiële bijdragen vanuit de gemeenten voor Keyport. Volgens de ondernemers moet er meer geld bij om Keyport tot een succes te maken. De politici delen dat standpunt echter niet. “Je maakt het niet tot een succes door de bijdragen te verhogen”, vindt Engelen. “Wel moeten we een bijdrage leveren aan goede projecten.” Mackus valt hem bij: “We moeten eerst kijken naar de ideeën. Die moeten we steeds apart beoordelen.”
© Zakenblad Weerterland & Cranendonck / Wesley Hegge
