De onrust onder zzp’ers en hun opdrachtgevers is groot. Want de vertrouwde VAR-verklaring heeft plaatsgemaakt voor de wet DBA. Daardoor gaat de belastingdienst scherper controleren op schijnzelfstandigheid. En als blijkt dat er sprake is van een verkapt dienstverband kunnen voortaan óók de opdrachtgevers van zzp’ers een naheffing krijgen. Bonten Advies neemt ondernemers bij de hand en helpt bij het voorkomen van problemen.
Een fysiotherapeut met een praktijk aan huis, een budgetcoach, ongediertebestrijder en zelfs een piloot. Een zelfstandige zonder personeel (zzp) is echt niet alleen maar een metselaar of stratenmaker. In Nederland zijn er in totaal één miljoen. En dan zijn er nog de bedrijven die hen inhuren. “Vroeger was het in de dagelijkse praktijk voor zzp’ers en hun opdrachtgevers gemakkelijk”, zegt Rob Jongen van Bonten Advies. “Een zzp’er vroeg een VAR-verklaring aan en het was goed. De opdrachtgever die een zzp’er inhuurde, vrijwaarde zich daarmee van werkgeverslasten en van controle was nauwelijks sprake.”
Onrust
Een prima situatie op het eerst oog. Maar wat bleek: veel zzp’ers waren eigenlijk helemaal niet zo zelfstandig. Arno Kursten van Bonten Advies verduidelijkt: “Je zag bijvoorbeeld dat personeel eerst werd afgestoten en vervolgens weer werd ingehuurd als zzp’er. Op het moment dat een inspecteur van de belastingdienst een controle uitvoerde, bleek er sprake te zijn van een fictief loondienstverband. Het kromme was dat het risico op naheffingen met name bij de zzp’er lag.” De insteek was dat er iets moest veranderen.
Dat gebeurde op 1 mei van dit jaar. De wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) verving de VAR-verklaring. Feitelijk verandert de wet of iemand zelfstandige is niet. Wel kunnen voortaan ook opdrachtgevers een naheffing krijgen bij schijnzelfstandigheid. Ook gaat de belastingdienst scherper controleren. Om iedereen te laten wennen aan de nieuwe wet, was er aanvankelijk een overgangsperiode ingesteld tot 1 mei 2017. Deze is onlangs verlengd tot 1 januari 2018. Opdrachtgevers zijn door de nieuwe situatie bang om een naheffing te krijgen. “In de praktijk zie je dat daardoor opdrachtgevers huiverig zijn voor het inhuren van zzp’ers”, merkt Arno. “Dat zorgt weer voor onrust bij zzp’ers, omdat er minder opdrachten verstrekt worden. Opdrachtgevers kiezen liever voor uitzendkrachten of payrollbedrijven.”
Voorkom problemen
Dat is jammer, want een zzp’er levert specialistisch vakwerk. Bonten wil daarom ondernemers bij de hand nemen en duidelijkheid scheppen in alle hectiek die momenteel heerst. Het Weerter bedrijf geeft zowel opdrachtgevers als zzp’ers handvaten waarmee zij zich indekken tegen naheffingen van de belastingdienst. “Je moet de belastingdienst een stap voor zijn”, zegt Rob. “De grote vraag is: wanneer is een zzp’er echt zelfstandig en wanneer is er sprake van een verkapt dienstverband? Dat moet je voor jezelf duidelijk hebben. Wij kunnen helpen dat vast te stellen. Achterover gaan zitten en wachten tot 1 januari 2018 is in ieder geval zeker geen optie.”
Wettelijke criteria
Er zijn wettelijke criteria waar een zelfstandige aan moet voldoen. Ondanks de invoering van de wet DBA, zijn die criteria onveranderd. Deze gaan over de beloning, persoonlijke arbeid en de gezagsverhouding. Arno: “Wij begeleiden zzp’ers en bedrijven. Wij lopen na aan welke criteria zij voldoen en welke niet.” Rob: “We begrijpen de onduidelijkheid. Iedere zzp’er begeeft zich in een grijs gebied. Sommige zijn lichtgrijs, andere donkergrijs. Maar als er sprake is van schijnzelfstandigheid moet je daar ook eerlijk in zijn tegenover je klant. De werkzaamheden zijn zoals ze zijn. Goed om te weten: uiteindelijk wordt gecontroleerd op de uitvoering van de werkzaamheden, niet op de overeenkomst die is gesloten.” Daar toetst de belastingdienst op. Arno vult aan: “Je kan nog zo’n mooie overeenkomst opgesteld hebben, of de weegschaal naar links of rechts uitslaat, wordt bepaald door de werkzaamheden.”
“Laat je dus niet verrassen en laat je vooraf begeleiden”, zegt Rob. Hij geeft toe dat er nooit honderd procent garantie is. “Je bent afhankelijk van de interpretatie door de belastinginspecteur. Maar door je vooraf in te dekken verklein je de kans op problemen aanzienlijk. Door in contact te treden met Bonten Advies kun je problemen voorkomen.”
Meldpunt
Omdat er veel onduidelijkheid is over de veranderingen, is er een meldpunt in het leven geroepen. Daar kunnen zzp’ers terecht met hun klachten over de wet DBA. Dit is een online digitaal formulier via de website van de Belastingdienst. Tot 1 januari 2018 krijgen zzp’ers en opdrachtgevers geen boete of naheffing als zijn niet werken volgens de wet DBA. In de tussenliggende periode gaat het kabinet onderzoeken of het arbeidsrecht herijkt moet worden om daarmee beter aan te sluiten op de huidige werkpraktijk.
Centraal punt voor zzp’ers in Weert
Eindelijk kunnen zelfstandigen zonder personeel uit de gemeente Weert zich verzamelen. Bonten lanceerde het online platform ZZP Weert. Steeds meer zzp’ers melden zich gratis aan om in contact te komen met elkaar én met particulieren.
Eind vorig jaar is Bonten gestart met het ZZP Portaal. Aanmelden kan zonder verplichtingen en is volledig gratis. “Er was nog geen plek waar zzp’ers bij elkaar gebracht worden”, zegt Arno. “Wij hebben de overtuiging dat daar behoefte aan is, want veel zzp’ers lopen tegen dezelfde problemen aan.” In de gemeente Leudal is het platform al een groot succes. Ook in Weert komt het nu van de grond.
Vindbaarheid
Een van de verbeterpunten die veel zzp’ers kunnen doorvoeren, is hun vindbaarheid. “Vaak hebben zzp’ers niet eens een website”, zegt Rob. “Op ZZP Weert kunnen zij gratis een profiel aanmaken. Met dat profiel vergroten zij hun vindbaarheid op Google. Dat biedt uitkomst voor ondernemers die geen tijd en geld willen steken in online vindbaarheid. Dat levert weer potentiële opdrachten op.”
Go local
Daarnaast is ZZP Weert een lokaal netwerk. Rob: “Als je iets aan je huis wil laten doen, ga je eerst in je eigen netwerk zoeken. De voorkeur gaat vaak uit naar iemand uit de omgeving.” ZZP Weert speelt daarop in. Particulieren kunnen er in contact komen met zzp’ers uit de buurt. Maar zzp’ers komen ook onderling met elkaar in contact.
© Zakenblad Weerterland & Cranendonck / Wesley Hegge