Het meest besproken fiscale onderwerp van de laatste jaren: box 3

In mei 2014 start de Bond voor Belastingbetalers haar strijd tegen box 3. De Hoge Raad houdt echter lang de poot stijf en legt de bal steeds (terug) bij de wetgever, maar op 24 december 2021 (het Kerstarrest) heeft hij voor het eerst echt ingegrepen en geoordeeld dat de belastingheffing in box 3 sinds 1 januari 2017 in strijd is met het Europees recht. De Staatssecretaris van Financiën heeft rechtsherstel geboden voor het verleden (de Herstelwet) en de wet gewijzigd om toekomstige belastingheffing te verzekeren (de Overbruggingswet) totdat het nieuwe box 3 stelsel er is. Deze Herstelwet en de Overbruggingswet zijn beide gebaseerd op de forfaitaire spaarvariant. Het was dus geen grote verrassing dat de Hoge Raad op 6 juni 2024 opnieuw heeft moeten ingrijpen en oordeelde dat ook de Herstelwet en Overbruggingswet strijdig zijn met het Europees recht wanneer het werkelijke rendement lager is dan het forfaitaire rendement.

De Hoge Raad heeft in haar juni 2024 en latere arresten een aantal regels gegeven voor de bepaling van het werkelijke rendement. Deze regels zijn door de wetgever vastgelegd in de Wet tegenbewijsregeling box 3. Hierbij is zo veel mogelijk aangesloten bij het rendementsbegrip dat de wetgever voor ogen had bij de vormgeving van het forfaitaire stelsel in box 3. Gevolg hiervan is dat het werkelijke box 3 rendement nog steeds afwijkt van het daadwerkelijke rendement. Het meest in het oog springend zijn:
• Het gaat om het nominale rendement, dus zonder rekening te houden met inflatie.
• Er moet ook rekening worden gehouden met positieve en negatieve ongerealiseerde waarde-stijgingen van het vermogen (bijvoorbeeld in effectenportefeuilles of bij vastgoedbeleggingen).
• Er wordt geen rekening gehouden met aftrek van kosten, behalve met de aftrek van rente van schulden.
• Vanaf 2026 moet bij vastgoed in eigen gebruik de economische huurwaarde als werkelijk rendement in aanmerking worden genomen.
• Er is geen mogelijkheid van verliesverrekening over de jaargrens heen.
• Er komt een zakelijkheidstoets. Als een overeen-komst onder niet zakelijke omstandigheden is geslo-ten dan wordt het werkelijk rendement bepaald op basis van voorwaarden die door onafhankelijke partijen zouden zijn overeengekomen.

Hoe nu verder?

Motiveringsbrieven
Als u bezwaar hebt gemaakt tegen uw box 3-inkomen in de periode 2017-2020 of een verzoek om ambtshalve vermindering hebt gedaan dan heeft u wellicht al een motiveringsbrief van de Belastingdienst ontvangen of ontvangt u deze op korte termijn. Let op! Als u voor het belastingjaar 2020 nog geen verzoek om ambtshalve vermindering heeft gedaan dan moet u dat voor het einde van dit jaar doen.

U moet vervolgens binnen 12 weken na dagtekening van de motiveringsbrief met het (verplichte) formulier Opgaaf werkelijk rendement (OWR) het werkelijk rendement doorgeven aan de Belastingdienst.

Attentiebrieven
Als er nog geen definitieve aanslag inkomsten-belasting zijn opgelegd, dan heeft u wellicht al een attentiebrief van de Belastingdienst ontvangen of gaat u deze nog ontvangen. De Belastingdienst hanteert hierbij onderstaande tabel:

Belastingjaar > Start verzending brief
2024 nog niet bekend
2023 vanaf september 2025
2022 vanaf juli 2025
2021 nog niet bekend
2020 vanaf september 2025

Let op! In verband met verjaring kan de Belastingdienst in de tussentijd toch al een definitieve aanslag opleggen. De Belastingdienst geeft zelf aan dat u geen bezwaar hoeft in te dienen om gebruik te kunnen maken van de Wet tegenbewijsregeling box 3. U kunt dan echter niet meer op andere punten afwijken van de ingediende aangifte (bijvoorbeeld de verdeling tussen partners aanpassen) en u accepteert hiermee de berekenwijze van het werkelijk rendement volgens de Wet tegenbewijsregeling box 3 (u kunt dan bijvoorbeeld niet het standpunt innemen dat (exploitatie)kosten van onroerend goed wel aftrekbaar zouden moeten zijn). Het kan derhalve zinvol zijn om toch binnen 6 weken na dagtekening van de definitieve aanslag (pro forma) bezwaar aan te tekenen om uw rechtspositie veilig te stellen.

Heeft u zelf uw aangifte ingediend dan moet u binnen 12 weken na dagtekening van de attentiebrief met het (verplichte) formulier Opgaaf werkelijk rendement (OWR) het werkelijk rendement doorgeven aan de Belastingdienst.

Is uw aangifte ingediend door een fiscaal dienstverlener dan moet binnen 26 weken na dagtekening van de attentiebrief met het (verplichte) formulier Opgaaf werkelijk rendement (OWR) het werkelijk rendement worden doorgegeven aan de Belasting-
dienst. De Belastingdienst heeft al aangegeven dat deze termijnen niet kunnen worden verlengd.

Massaalbezwaarplusprocedure
Belastingplichtigen van wie de definitieve aanslag op 24 december 2021 al onherroepelijk vaststond en die geen of te laat bezwaar hebben aangetekend, hebben geen rechtsherstel gekregen in box 3.

Over de vraag of zij mogelijk toch recht hebben op rechtsherstel, loopt op dit moment nog de zogenaamde massaalbezwaarplusprocedure. Mocht de Hoge Raad in deze procedure oordelen dat de belastingplichtigen toch recht hebben op rechtsherstel (op grond van de Herstelwet), dan kunnen zij via een verzoek om ambtshalve vermindering ook alsnog een beroep doen op de Wet tegenbewijsregeling box 3.

Ik heb geprobeerd om u de bomen in het bos nog te laten zien, maar het adagium blijft gelden: box 3, leuker kunnen we het niet maken en makkelijker zeker niet!!

www.smitsvandenbroek.nl