Talloze wetenschappers, ondernemers en artiesten lieten zich door Annelies Hoek portretteren. Ze groeide de afgelopen decennia uit tot een van de bekendste portretschilders van Nederland. Zelfs voormalig koningin Beatrix en wijlen prins Claus lieten zich in haar losse levendige toets en gedurfde kleurstellingen vastleggen op doek. De 73-jarige virtuoos woont en werkt in het rustige buitengebied van Weert en denkt nog lang niet aan stoppen.
“Honderdtachtig graden is er niets van mensenhand te zien”, zegt ze zittend in de kleurrijke tuin die uitloopt op uitgestrekte grasvelden. “Dat is haast onmogelijk tegenwoordig. Het maakt deze plek erg bijzonder.” Annelies Hoek is een tevreden mens. In de tuin achter de opgeknapte boerderij heeft ze haar eigen atelier. Daar werkt ze met een enorme gedrevenheid aan portretten en andere schilderijen. Opvallend zijn de schilderstukken van mensen uit Afrika en andere exotische landen. “Omdat mijn man Hans van de Loo tropenarts is geweest, hebben we met het gezin twee jaar in Kenia gewoond. Later zijn we vaak teruggegaan naar Afrika.” Haar rake, verfijnde tekeningen en reisschetsen zijn daarvan het resultaat. Na omzwervingen in Maastricht, Den Haag en Afrika streek het echtpaar veertig jaar geleden neer in Weert. Aanvankelijk woonden zij in een bungalow, enkele kilometers verderop. “Ook leuk, maar het was daar zo donker. En het atelier was klein. Ik heb licht en ruimte nodig en was dolgelukkig toen we eind jaren negentig naar deze droomplek verhuisden.”
Portretschilderen is core business
“Hier hebben we dan ook allebei hard voor gewerkt”, benadrukt ze. “Portretschilderen is altijd mijn specialiteit geweest en daardoor ook mijn zogenaamde core business. Want dat je met je werk iets verdient is niet meer dan logisch. Ook kunstenaars moeten zichzelf tenslotte kunnen onderhouden. Volgens sommige kunstenaars is portretschilderen geen kunst, omdat het in opdracht gedaan wordt en dus geen vrij werk is.” Hoek vindt dat echter te kort door de bocht. “Dan zijn de schilderijen van Rembrandt van Rijn ook geen echte kunst.” Zoals Rembrandt in de zeventiende eeuw regenten, vorsten en leiders van grote ondernemingen portretteerde, legt Hoek onder meer wetenschappers, ondernemers en artiesten vast op het doek. Haar carrière kreeg een flinke boost toen zij in 1995 door de Rijksvoorlichtingsdienst samen met vier anderen op het paleis werd uitgenodigd om het officiële staatsieportret van voormalig koningin Beatrix te vervaardigen. Haar portret werd een van de drie portretten die in een zeefdruk met een oplage van tweehonderd exemplaren werd verkocht aan gemeentehuizen en andere openbare instellingen. Hoek kijkt met veel genoegen terug op deze tijd en haar ontmoeting met de koningin. “Uiteindelijk heeft het er ook toe geleid dat ik prins Claus heb mogen schilderen als verjaardagscadeau van hem voor Beatrix”, zegt ze.
Prins Claus
“Dat ik prins Claus heb mogen schilderen was in hetzelfde jaar. Dat verhaal heb ik minder vaak verteld, maar is ook minstens zo bijzonder. Prins Claus kwam binnen in zijn gewone kloffie. Hij droeg geen stropdas en had een open blouse aan, dat toen nog niet zo normaal was.” Hoek hoefde hem niet met Koninklijke Hoogheid aan te spreken. “Zeg maar gewoon prins Claus”, zei hij. “Eerst vroeg hij naar mijn man en zijn werk als tropenarts in Afrika. Prins Claus was namelijk zijn hele leven bijzonder geboeid door Afrika, waar hij een groot deel van zijn jeugd had doorbracht. Dat gesprek duurde dus wel even. Uiteindelijk had ik nog een uur over om hem te schilderen. Ik had zoveel adrenaline in mijn lijf dat het schilderij grotendeels af was binnen die tijd. Ik zei: als u weg moet dan maak ik het wel af met foto’s, u hoeft dan niet weer helemaal naar Weert te komen. Daarop zei hij: wil je dat ik nog een keer terugkom? Geen probleem!” De keer dat hij terugkwam, was een gezellige dag. “Toen is hij gebleven tot vijf uur ’s middags. We hebben alleen maar over Afrika gesproken.”
Nationale bekendheid
Hoek verwierf nationale bekendheid als portretschilder. Ze werd overstelpt met aanvragen. Onder meer Willeke Alberti en Eddy Doorenbos hebben een schilderij laten maken. Maar ook oud-burgemeester van Maastricht Philip Houben en tal van mensen uit de wereld van het onderwijs zoals voormalig rector magnificus van Wageningen University Martin Kropff en Alexander Rinnooy Kan, die onder meer voorzitter van de SER en later de Koninklijke Hollandsche Maatschappij van Wetenschappen is geweest. Haar opleider Sierk Schröder zei over haar: “Haar portretten kenmerken zich door haar losse en levendige toets en gedurfde kleurstellingen. Voor haar is tekenen en schilderen naar de natuur niet alleen middel om haar vormkennis te verrijken en haar kleurbelevenis te verdiepen. Het is onmiskenbaar een levensbehoefte, ze heeft er de gave voor en die gebruikt ze”.
De kunst van het portret
Maar wat maakt haar nou precies een virtuoos portretschilder? “Je moet goed kunnen kijken en de anatomie beheersen. Ik haal het liefst het positieve in een persoon naar boven, het komt ook neer op kleine details. Verder is het belangrijk dat je je openstelt en niet laat beïnvloeden. Je mag absoluut niet bevooroordeeld zijn.” Het schilderproces begint dus met kijken. Hoek herinnert zich een topman uit het bedrijfsleven. “Die zat met mij koffie te drinken. Daar had ik tijd voor nodig, want ik had hem niet eerder gezien. Op een gegeven moment zei hij: zullen we niet eens gaan beginnen? Daarop antwoordde ik dat je wel kon merken dat hij het gewend was om de “lead” te nemen. Ik zei dat koffie drinken ook werk is, omdat kijken een belangrijk onderdeel van het proces is. Uiteindelijk moest hij lachen en begreep het.” In haar atelier prijken verschillende portretten die ze door de jaren heen maakte. Toch is ze momenteel bezig aan een groot stilleven. “Ik vind dat gewoon leuk om te doen. Je bent vrijer in kleurkeuze en compositie. Ik wil me niet beperken tot portretten.” Ze staat nog altijd open voor aanvragen. “Voorlopig houd ik nog niet op met schilderen. Ik vind het heerlijk. Als mensen graag een portret willen laten maken, mogen ze nog steeds contact met me opnemen.”
Wilt u ook een portret van uzelf of uw dierbaren laten maken? Neem dan contact op via: info@annelieshoek.nl.
© Zakenblad Weerterland & Cranendonck / Wesley Hegge
