Iedereen kent wel openluchttheater De Lichtenberg in Weert. Maar dat dit meesterwerk een ontwerp is van Pierre Weegels, weet nagenoeg niemand. De Weerter architect overleed iets meer dan een halve eeuw geleden. Een mooie aanleiding voor de herontdekking van zijn omvangrijke oeuvre. Dat bestaat uit vele woonhuizen, kerken en fabrieken. In het Fatima Huis spreken we de negentigjarige Theo van der Loo. Hij was jarenlang als tekenaar in dienst bij Weegels.
Stilletjes zit hij in de kerkbank. Met een schittering in de ogen, haast verliefd, neemt hij alles in zich op. De glas-in-loodramen, het altaar en het reusachtige wandmozaïek, dat bestaat uit honderdduizenden stukjes marmer. Naar verluidt het grootste mozaïek van Nederland. Theo van der Loo geniet met volle teugen van het bezoek aan ‘zijn’ Fatima Huis.
Vertrouweling van Weegels
Het opvallende kerkgebouw dateert van 1955 en ligt in de Weerter wijk Fatima. Kenmerkend is de grote lichtkoepel met daarop een open ronde klokkentoren. Het ontwerp is ontsprongen uit het brein van Pierre Weegels en vervolgens op papier gezet door Theo. Hij werkte voor de Weerter architect en groeide uit tot zijn vertrouweling. Er zijn weinig mensen die Weegels van zo dichtbij hebben meegemaakt. “Het Fatima Huis, toentertijd de Fatimakerk, was mijn eerste opdracht voor Pierre Weegels.” Zijn woorden galmen door de koele ruimte. “Het is zo ontworpen dat door de waaiervorm van het gebouw de aandacht van de aanwezigen automatisch naar het altaar wordt getrokken. Dat wordt versterkt door het licht dat door de koepel op het altaar valt.”
Nog altijd is hij diep onder de indruk van het bouwwerk. “Het Fatima Huis heeft zoveel bijzondere elementen. Neem het mozaïek dat ontworpen is door Hugo Brouwer. Dat was een schenking van Harrie Smeets, toenmalig directeur van Smeets drukkerijen en een goede vriend van Weegels. De 18 glas-in-loodramen zijn van Hugo Brouwer (heeft ook het mozaïek gemaakt).
Het grote glas-in-lood boven de vooringang, zonnewonder van Maria van Fatima, van Charles Eyck, is een meesterwerk. Cor van Geleuken verzorgde houtsnijwerken, keramiek en het mooie schilderij van Maria van Fatima.
Kunstenaars
Een van de grootste kwaliteiten van Weegels was het gemak waarmee hij samenwerkte met kunstenaars. Vanaf jonge leeftijd was er bij de familie Weegels, die woonde aan de Maaspoort 36 in Weert, aandacht voor diverse kunsten. Daarnaast heeft ook het contact dat hij onderhield met de Weerter industrieel en tevens kunstliefhebber Harrie Smeets een grote rol gespeeld.
Weegels wist precies welke kunstenaars hij bij de opdrachtgever moest voordragen om het gewenste eindresultaat te bereiken. Het begrijpen wat kunst kan bijdragen aan architectuur en wat de combinatie aan meerwaarde kan hebben voor het geheel maakte van Weegels een bijzondere architect.
Werken van Weegels
Iets meer dan een halve eeuw geleden stierf de architect. Tussen 1930 en 1966, het jaar dat hij overleed, ontwierp hij een enorme hoeveelheid woningen, bedrijfsgebouwen, scholen en kerken in de regio Weerterland. Zijn oeuvre kenmerkt zich door een enorme diversiteit. Enkele bouwwerken zijn door sloophamer verwoest, andere zijn gelukkig bewaard gebleven. Pareltjes die nog overeind staan, zijn de Gerarduskerk in Nederweert-Eind en openluchttheater De Lichtenberg en het Fatima Huis in Weert.
Als eerbetoon en herinnering aan Weegels kreeg de gerenoveerde pastorie-woning naast het Fatima Huis eind vorig jaar zijn naam toegekend. “Dat vind ik een mooi gebaar”, zegt Theo, terwijl hij door het Pierre Weegels Huis loopt. Aan de muren hangen zwart-witfoto’s waarop hij samen met Weegels op pad is.
Wijzend naar een vrolijke foto bij een fontein zegt hij: “Dit was tijdens de Wereldtentoonstelling van 1958 in Brussel. Ik ging overal met hem mee naartoe. In die tijd stond Weegels nauwelijks zelf nog achter de tekentafel. Hij maakte een ruwe schets of gaf een idee voor een ontwerp door aan zijn medewerkers. Hij kon als geen ander uitleggen hoe hij een bepaald gebouw voor zich zag en hoe het gebouwd moest worden.”
Volgens Theo heeft Weegels nooit de erkenning gekregen die hij verdiende. “Als het aan mij ligt, zou hij een standbeeld moeten krijgen.”
Betonfabriek
Op initiatief van Harrie Weegels, de broer van Pierre, werd in de jaren dertig van de vorige eeuw begonnen met het zelf produceren van betonnen bouwelementen. De betonfabriek was geboren. Omdat Pierre zich inmiddels definitief als architect had gevestigd, bleef hij niet lang actief binnen de betonfabriek en liet hij vanaf 1938 het bedrijf aan zijn broer Harrie over.
Wel bleef beton altijd een grote rol spelen in de vormgeving. Hij combineerde in zijn ontwerpen het moderne met traditionele. Elk materiaal werd in de eigen vorm gebruik. Gebruik van natuursteen, glas-in-lood en gebeeldhouwde ornamenten waren vanuit de katholieke traditie voor opdrachtgever en architect gebruikelijke verfraaiingen van gebouwen. Daar wist Weegels door zijn ervaringen vanuit de betonfabriek goed mee om te gaan.
Overnachten in de voormalige pastorie
Het Pierre Weegels Huis is een historische accommodatie die uitgerust is met alle luxe van deze tijd. Het ligt op loopafstand (5 minuten) van het centrum van Weert. Dicht bij vele winkels, cafés en restaurants. Het Pierre Weegels Huis is geschikt voor 4 tot 12 personen. Op de begane grond is een ruim ingerichte woonkamer met zithoek, een keuken met fornuis en combi-magnetron, een badkamer, twee slaapkamers en er is een mooi terras/binnenplaats. Op de eerste verdieping zijn vier slaapkamers met tweepersoonsbedden. Op alle slaapkamers is airco. Er is gratis WiFi aanwezig.
www.fatimahuis.nl/pierre-weegels-huis
© Zakenblad Weerterland & Cranendonck | Wesley Hegge
